Bakteriofagi kontra superbakterie. Polka współautorką ważnej publikacji w “Nature”

W obliczu globalnego kryzysu antybiotykowego, bakteriofagi mogą być naszą ostatnią szansą na pokonanie najbardziej opornych patogenów. Swój wkład w ich badanie ma Polka, prof. Krystyna Dąbrowska.
Bakterie – zdjęcie poglądowe /Fot. Unsplash

Bakterie – zdjęcie poglądowe /Fot. Unsplash

Międzynarodowy zespół naukowców, w którego skład weszła prof. Krystyna Dąbrowska z Politechniki Wrocławskiej, opublikował w czasopiśmie Nature Reviews Methods Primers artykuł podsumowujący najnowsze metody stosowania terapii fagowej. Ta przełomowa technologia wykorzystuje wirusy atakujące bakterie jako alternatywę dla antybiotyków i staje się coraz bardziej obiecującym narzędziem w walce z narastającą opornością drobnoustrojów na standardowe leczenie.

Bakteriofagi: niewidzialni wrogowie bakterii

Terapia fagowa, znana również jako fagoterapia, opiera się na wykorzystaniu bakteriofagów – wirusów, które potrafią precyzyjnie infekować i eliminować określone szczepy bakterii. W przeciwieństwie do antybiotyków, które mają szerokie spektrum działania i mogą prowadzić do zaburzeń mikrobiomu, bakteriofagi działają wyłącznie na konkretne patogeny, pozostawiając inne mikroorganizmy nienaruszone. Dzięki temu terapia fagowa zyskuje status jednego z najbardziej precyzyjnych narzędzi terapeutycznych w leczeniu zakażeń bakteryjnych, zwłaszcza tych wywołanych przez wielolekooporne szczepy.

Czytaj też: Dlaczego antybiotyki nie zawsze działają? Przez lata żyliśmy w błędzie

Publikacja “Phage Therapy” stanowi kompleksowy przegląd obecnych i przyszłych zastosowań terapii fagowej. Autorzy, reprezentujący wiodące ośrodki naukowe z Wielkiej Brytanii, USA, Polski, Izraela, Belgii, Finlandii, Danii i Szwajcarii, przyjrzeli się nie tylko biologii i mechanizmom działania fagów, ale także praktycznym wyzwaniom związanym z ich stosowaniem w medycynie.

Działanie fagoterapii w ludzkim organizmie /Fot. Nature

Prof. Krystyna Dąbrowska z Katedry Nauk Przedklinicznych, Farmakologii i Diagnostyki Medycznej Wydziału Medycznego Politechniki Wrocławskiej mówi:

Opisaliśmy m.in. metody przygotowania i charakteryzacji fagów oraz ich interakcje z bakteriami, które mają znaczenie dla zastosowań in vivo. Zajęliśmy się czynnikami wpływającymi na farmakokinetykę i biodostępność bakteriofagów, w tym reakcję układu odpornościowego, co jest kluczowe dla skuteczności terapii.

Artykuł opisuje także najnowsze metody sekwencjonowania genomów fagowych oraz zastosowanie RNA-seq w badaniach nad ich biologią. To właśnie te zaawansowane narzędzia pozwalają naukowcom lepiej zrozumieć działanie bakteriofagów i precyzyjniej dobierać je do terapii.

Prof. Krystyna Dąbrowska /Fot. PWr

Na podstawie omówionych zagadnień badacze sformułowali kryteria doboru fagów terapeutycznych do zastosowań klinicznych oraz przedstawili kluczowe elementy produkcji fagów na skalę przemysłową.

Prof. Krystyna Dąbrowska dodaje:

Analizie poddaliśmy również badania kliniczne, zarówno te historyczne, jak i współczesne. Dodatkowo omówiliśmy metody podawania fagów, ich dawkowanie oraz ograniczenia terapii fagowej, proponując sposoby na ich przezwyciężenie.

Prof. Krystyna Dąbrowska to biolog molekularny specjalizujący się w immunologii i badaniach mikrobiomu. Z Politechniką Wrocławską współpracuje od 2014 roku, prowadząc badania nad wpływem odpowiedzi immunologicznej na farmakokinetykę nowych leków biologicznych. Od 2024 roku jest związana z Wydziałem Medycznym, gdzie pełni funkcję pełnomocniczki dziekana ds. rozwoju i integracji wspólnoty akademickiej.

W styczniu 2025 roku została laureatką prestiżowego programu Fulbright Senior Award, dzięki czemu w roku akademickim 2025/26 odbędzie staż w Stanford University Medical Center. To wyróżnienie podkreśla jej wkład w rozwój nowoczesnej terapii fagowej i znaczenie jej badań dla światowej nauki.

Marcin PowęskaM
Napisane przez

Marcin Powęska

Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, redaktor naukowy Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER). Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w papierowych wydaniach magazynów "Focus", "Wiedza i Życie" i "Świat Wiedzy". Obecnie pisze także na łamach OKO.press.