Nie ma drugiego takiego napoju, który budziłby równie skrajne opinie. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu kawa była demonizowana jako używka, która podnosi ciśnienie i może szkodzić zdrowiu. Dziś badania naukowe pokazują coś zupełnie odwrotnego – regularne picie kawy wiąże się z niższym ryzykiem wielu chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2, choroby neurodegeneracyjne czy nowotwory.
Czytaj też: Czy kawa na pewno jest zdrowa? Odpowiedź mamy w genach
Co więcej, kawa zawiera ponad 1000 aktywnych związków, w tym przeciwutleniacze i polifenole, które mogą wspierać organizm w walce z wolnymi rodnikami i stanami zapalnymi. Ale okazuje się, że sama filiżanka kawy to nie wszystko – liczy się również pora jej spożycia. Badacze z Uniwersytetu Tulane odkryli, że osoby pijące kawę przed południem mają aż o 31 proc. niższe ryzyko śmierci z powodu chorób serca niż ci, którzy piją ją w innych porach dnia lub nie piją wcale. Co więcej, regularne picie porannej kawy wiąże się z 16 proc. niższym ryzykiem zgonu z dowolnej przyczyny. To pierwsze tego typu badanie, które pokazuje wpływ godziny spożycia kawy na zdrowie sercowo-naczyniowe. Wyniki opublikowane w European Heart Journal mogą zmienić dotychczasowe zalecenia dietetyczne.
Kawa rano czy wieczorem? To nie jest bez znaczenia
Naukowcy tłumaczą, że późniejsze picie kawy może zaburzać rytm dobowy organizmu, czyli zegar biologiczny, który reguluje wiele kluczowych funkcji życiowych, takich jak sen, apetyt, metabolizm czy wydzielanie hormonów. Kawa pita popołudniami lub wieczorem może zakłócać naturalne procesy związane z przygotowaniem organizmu do snu, wpływając przede wszystkim na poziom melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za regulację cyklu snu i czuwania.
Czytaj też: Kawa jak tarcza dla naszego organizmu, zmniejsza ryzyko zgonu
Spadek melatoniny w niewłaściwym momencie może powodować, że organizm przez dłuższy czas pozostaje w stanie pobudzenia, co z kolei negatywnie odbija się na jakości snu i zdolności regeneracji organizmu. Niewyspanie prowadzi do wzrostu poziomu kortyzolu (hormonu stresu), co dodatkowo może podnosić ciśnienie krwi, zwiększać stan zapalny w organizmie i wpływać na rozwój insulinooporności. Wszystkie te czynniki są bezpośrednio związane z wyższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
Zakłócenie zegara biologicznego może również prowadzić do problemów z kontrolą ciśnienia krwi w nocy. W zdrowym organizmie ciśnienie spada podczas snu, co pozwala sercu na odpoczynek. U osób pijących kawę wieczorem proces ten zostaje zaburzony, co oznacza, że serce musi pracować ciężej przez całą dobę. To z kolei może prowadzić do nadciśnienia tętniczego, jednego z głównych czynników ryzyka zawału serca i udaru mózgu.
Dr Ju Qi, autor badania, mówi:
To badanie nie mówi nam, dlaczego picie kawy rano zmniejsza ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia. Możliwym wyjaśnieniem jest to, że picie kawy po południu lub wieczorem może zaburzyć rytmy dobowe i poziom hormonów, takich jak melatonina. To z kolei prowadzi do zmian czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, takich jak stan zapalny i ciśnienie krwi. Potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić nasze ustalenia w innych populacjach, a także badania kliniczne, aby przetestować potencjalny wpływ zmiany pory dnia, w której ludzie piją kawę.
Według badania korzyści zdrowotne przynosi zarówno umiarkowane spożycie (2-3 filiżanki dziennie), jak i większe ilości kawy. Kluczowe jest jednak zakończenie konsumpcji przed południem. To ważna zmiana w podejściu do zaleceń zdrowotnych. Do tej pory skupiano się głównie na ilości spożywanej kawy, a teraz okazuje się, że czas ma równie istotne znaczenie.
Eksperci podkreślają, że choć wyniki badań są obiecujące, potrzebne są dalsze analizy. Już teraz wiadomo jednak, że picie kawy rano może być prostym sposobem na obniżenie ryzyka chorób serca.
