Paracetamol (acetaminofen) od lat uznawany jest za stosunkowo bezpieczny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy dla kobiet w ciąży. Jest często rekomendowany jako alternatywa dla ibuprofenu, który może nieść większe ryzyko uszkodzeń nerek i serca u płodu. W efekcie aż 65 proc. kobiet w ciąży sięga po ten lek, uznając go za bezpieczny wybór.
Czytaj też: Ciąża przyspiesza starzenie? Zaskakujące wyniki badań
Jednak nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Washington ujawnia, że stosowanie paracetamolu w ciąży może podwoić ryzyko rozwoju zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci. Szczególnie alarmujące są wyniki dotyczące dziewczynek – u nich ryzyko może być nawet sześciokrotnie wyższe. Szczegóły opisano w Nature Mental Health.
Paracetamol a ADHD – co je łączy?
Badanie opierało się na analizie próbek krwi pobranych od 307 kobiet ciężarnych w latach 2006–2011 w ramach projektu Conditions Affecting Neurocognitive Development and Learning in Early Childhood (CANDLE), prowadzonego przez University of Tennessee Health Science Center. W przeciwieństwie do wcześniejszych badań, które bazowały głównie na deklaracjach pacjentek, naukowcy tym razem wykorzystali biomarkery paracetamolu w osoczu krwi, co zapewniło większą precyzję wyników.
Czytaj też: Zapomnij o moczu. Pierwszy taki test na świecie wykaże, czy jesteś w ciąży
Wśród kobiet, u których wykryto paracetamol we krwi, aż 18 proc. dzieci otrzymało diagnozę ADHD. Dla porównania, w grupie matek, które nie przyjmowały tego leku, ADHD rozpoznano tylko u 9 proc. dzieci. Dodatkowo, jeśli paracetamol był obecny we krwi kobiet w drugim trymestrze ciąży, ryzyko ADHD wzrastało ponad trzykrotnie.
Szczególnie niepokojącym aspektem badania jest fakt, że wpływ paracetamolu na rozwój ADHD wydaje się być znacznie silniejszy u dziewczynek niż u chłopców – nawet sześciokrotnie! Choć naukowcy nie potrafią jeszcze wyjaśnić tej zależności, sugerują, że może mieć ona związek z różnicami w metabolizmie oraz działaniem hormonów płodowych.
Według dr Sheeli Sathyanarayany, współautorki badania, paracetamol nigdy nie był dokładnie analizowany pod kątem długoterminowych skutków dla rozwoju neurologicznego płodu:
Ten lek został również zatwierdzony dziesiątki lat temu i może wymagać ponownej oceny przez FDA. Acetaminofen nigdy nie był oceniany pod kątem narażenia płodu w odniesieniu do długoterminowych skutków neurorozwojowych.
Jednak naukowcy nie sugerują całkowitej rezygnacji z paracetamolu w ciąży. Dr Brennan Baker, główna autorka badania, przekonuje, że to wciąż jedyna opcja do kontrolowania bólu i gorączki u kobiet ciężarnych. Zaznacza jednak, że wyniki badań powinny prowadzić do bardziej świadomej dyskusji między lekarzami a pacjentkami. W niektórych przypadkach można rozważyć alternatywne leki, takie jak tryptany, które są skuteczne w leczeniu migren i uznawane za bezpieczne w ciąży.
Eksperci podkreślają, że temat wymaga dalszych badań, które pozwolą lepiej zrozumieć wpływ paracetamolu na rozwój mózgu dziecka. Kluczowe jest również monitorowanie długoterminowych skutków stosowania tego leku przez ciężarne kobiety.
Na ten moment zaleca się ostrożność – kobiety w ciąży powinny konsultować każdą decyzję dotyczącą stosowania leków ze swoim lekarzem. Choć paracetamol jest nadal uznawany za względnie bezpieczny, nowe dowody sugerują, że może nie być tak neutralny dla rozwijającego się mózgu dziecka, jak dotychczas sądzono.
