Szczepionka przeciw półpaścowi, oparta na wirusie ospy wietrznej (herpes zoster), od lat znana jest ze swojej wysokiej skuteczności – do 97 proc. w zapobieganiu półpaścowi i związanym z nim przewlekłym neuralgiom. Choroba ta, choć nie zagraża bezpośrednio życiu, potrafi być niezwykle bolesna i obciążająca dla układu nerwowego. Teraz okazuje się, że immunizacja może oferować jeszcze jedną, zaskakującą korzyść – ochronę przed chorobami układu krążenia. Według najnowszej metaanalizy prowadzonej przez dr Charlesa Williamsa z GSK, szczepienie wiąże się z istotnym spadkiem ryzyka zawałów serca i udarów mózgu.
Czytaj też: Szczepienie przeciwko półpaścowi – decyzja, która może ochronić przed miesiącami cierpienia i powikłań
Analiza objęła 19 wcześniejszych badań, które dotykały różne aspekty zdrowotne związane ze szczepieniem. Łączne dane pokazały, że u osób powyżej 50. roku życia ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych spadało średnio o 16 proc., a w grupie wiekowej 18-50 lat nawet o 18 proc. Wyniki zostaną zaprezentowane 30 sierpnia 2025 roku podczas Kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Madrycie – jednego z najważniejszych światowych wydarzeń naukowych w dziedzinie kardiologii.
Szczepionka przeciwko półpaścowi daje dodatkową ochronę – nie pierwszy raz
Związek między półpaścem a zdrowiem serca nie jest nowy. Choroba ta była już wcześniej łączona z większym ryzykiem zakrzepów i udarów. Badania wykazały, że infekcja może uruchamiać powstawanie mikropęcherzyków zawierających białka krzepnięcia krwi, co sprzyja tworzeniu się skrzepów i uszkodzeniom naczyń.
Czytaj też: Półpasiec oczny. Pacjencki horror z happy endem
Nic więc dziwnego, że badacze zaczęli zastanawiać się, czy ochrona przed półpaścem nie przekłada się na ochronę przed chorobami serca. I choć obecne wyniki wskazują, że tak może być, potrzeba jeszcze więcej dowodów, aby ogłosić przełom.
To nie pierwszy sygnał, że szczepionka przeciw półpaścowi może wykraczać poza swoje pierwotne zadanie. W kwietniu 2025 roku inne badanie pokazało, że immunizacja wiązała się z 20 proc. niższym ryzykiem rozwoju demencji. Z kolei obserwacyjne dane z maja 2025 sugerowały, że osoby zaszczepione przeciwko herpes zoster miały aż 26 proc. mniejsze ryzyko zgonu z powodu chorób sercowych.
Te wyniki wpisują się w rosnącą liczbę badań wskazujących, że szczepionki – poprzez modulację układu odpornościowego – mogą mieć szerzej zakrojony wpływ na organizm, niż wcześniej sądzono. Ale warto wstrzymać się z hurraoptymizmem, o czym przestrzega sam autor metaanalizy – dr Charles Williams:
Nasze wyniki są zachęcające, ale mają swoje ograniczenia. Prawie wszystkie dowody pochodziły z badań obserwacyjnych, które są podatne na błędy i nie powinny być traktowane jako dowód przyczynowości. Badania pierwotnie koncentrowały się na zapobieganiu półpaścowi, a nie na chorobach serca, co może utrudniać generalizację wyników.
To oznacza jedno – potrzebne są dalsze, randomizowane badania kliniczne, które pozwolą ocenić, czy istnieje bezpośredni związek między szczepieniem a zdrowiem układu krążenia.
Na razie szczepionka przeciw półpaścowi pozostaje rekomendowana głównie dla osób starszych, szczególnie po 50. roku życia, jako profilaktyka bolesnej infekcji. Jednak jeśli kolejne badania potwierdzą jej dodatkowe działanie ochronne, może się okazać, że szczepienie to stanie się jednym z kluczowych narzędzi w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, obok takich interwencji jak zdrowa dieta, aktywność fizyczna czy farmakoterapia.
