Choć grejpfruty są cenione za witaminę C i antyoksydanty, skrywają ciemną stronę. Zawierają furanokumaryny – związki chemiczne, które zakłócają działanie enzymu CYP3A4, odpowiedzialnego za metabolizowanie leków w organizmie. Efekt? Niektóre medykamenty mogą działać zbyt intensywnie, co prowadzi do toksycznych skutków ubocznych, lub zbyt słabo, co ogranicza ich skuteczność.
Czytaj też: Połączyli dwa leki, a efekt był spektakularny. Cukrzyca w odwrocie!
Lista leków zagrożonych interakcją z cytrusami obejmuje ponad 100 preparatów, w tym statyny, leki na nadciśnienie, antybiotyki czy środki antydepresyjne. Dotychczas pacjentom zalecano eliminację grejpfrutów z diety.
Grejpfruty mogą być groźne dla pacjentów na lekach
Zespół naukowców z Volcani Center w Izraelu postanowił zbadać, co stoi za produkcją furanokumaryn w grejpfrutach i pomelo. Badania wykazały, że odpowiedzialny za to jest wielogenowy klaster z rodziny dioksygenaz zależnych od 2-oksyglutaratu (20GD). Geny te produkują furanokumaryny jako mechanizm obronny roślin, szczególnie w liściach i korzeniach, lub w sytuacjach, gdy rośliny są atakowane przez patogeny.
Czytaj też: Testy na zwierzętach to już przeszłość. Nowe leki powstaną w inny sposób
Kluczowym genem w tym procesie jest Cg2g000710, którego aktywność została szczegółowo zbadana. Co ciekawe, niektóre owoce, takie jak mandarynki, nie produkują furanokumaryn, ponieważ ich genom zawiera specyficzny fragment DNA – sekwencję insercji pary zasadowej 655 (ang. 655-base insertion sequence) – który blokuje ten proces.
Dzięki temu odkryciu naukowcy mają teraz narzędzia do opracowania wolnych od furanokumaryn grejpfrutów i pomelo. Metody, takie jak edycja genów CRISPR/Cas9 lub selektywne krzyżowanie odmian pomogą w stworzeniu owoców, które zachowają swoje walory smakowe i odżywcze, jednocześnie eliminując ryzyko interakcji z lekami.
Jak podkreśla dr Yoram Eyal, autor badań:
Nasze badania pozwalają zrozumieć, dlaczego niektóre cytrusy produkują furanokumaryny, i pokazują, jak można stworzyć ich bezpieczne odmiany.
Choć badania opisane w czasopiśmie New Phytologist są na wczesnym etapie, potencjalne korzyści są ogromne. Bezpieczne dla zdrowia grejpfruty mogłyby odmienić przemysł spożywczy i poprawić jakość życia milionów ludzi, którzy dziś muszą unikać tych owoców.
Badania naukowców z Izraela otwierają nową erę w rolnictwie i dietetyce. Zidentyfikowanie genów odpowiedzialnych za furanokumaryny w grejpfrutach i pomelo to pierwszy krok do stworzenia owoców, które będą wolne od ryzyka interakcji z lekami. Przyszłość, w której zdrowa dieta i leczenie farmakologiczne nie będą się wykluczać, może być na wyciągnięcie ręki.
