Leki GLP-1, takie jak Ozempic, Wegovy, Mounjaro i Rybelsus, uznawane są za jedno z największych osiągnięć współczesnej farmakologii w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości. Dzięki skutecznemu obniżaniu poziomu cukru we krwi oraz znaczącemu wpływowi na redukcję masy ciała, stały się przełomową terapią, poprawiającą jakość życia milionów pacjentów. W ciągu ostatnich kilku lat ich popularność gwałtownie wzrosła, zwłaszcza po zatwierdzeniu ich stosowania jako leków odchudzających.
Czytaj też: Ozempic wcale nie taki „cudowny”. Jeżeli go zażywasz, musisz uważać na tę chorobę
Szacuje się, że obecnie około 9 milionów ludzi na całym świecie regularnie zażywa leki GLP-1, a do 2029 roku liczba ta może wzrosnąć kilkukrotnie. W samych Stanach Zjednoczonych już teraz aż 12 proc. dorosłych miało styczność z tymi lekami, a według prognoz nawet 44 proc. populacji może je stosować w ciągu najbliższych kilku lat. Ale nie ma róży bez kolców.
Naukowcy z Uniwersytetu Utah przeanalizowali przypadki dziewięciu pacjentów, u których podczas terapii lekami GLP-1 wystąpiły poważne problemy ze wzrokiem. Wszyscy doświadczyli uszkodzenia nerwu wzrokowego, co doprowadziło do znacznego pogorszenia widzenia, a w niektórych przypadkach nawet do całkowitej utraty wzroku w jednym oku. Już badania z 2024 r. sugerowały, że leki GLP-1 mogą zwiększać ryzyko przedniej niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego bez zapalenia tętnic (NAION), znanej również jako “udar oka”. Dotychczas nie udało się jednak jednoznacznie potwierdzić, że to właśnie te leki są przyczyną problemu.
Leki GLP-1 powodują ślepotę? Naukowcy nie są pewni
Mimo że lekarze zauważają wzrost przypadków problemów ze wzrokiem u pacjentów stosujących Ozempic i podobne leki, nie ma jeszcze dowodów na to, że to właśnie one bezpośrednio powodują utratę wzroku. Dr Bradley Katz, profesor okulistyki z Uniwersytetu Utah, zaznacza, że nie jest to jeszcze potwierdzone powiązanie, ale wymaga dokładniejszych badań.
Czytaj też: Ozempic z dodatkowym pozytywnym efektem
W grudniu 2024 roku dwa niezależne badania przeprowadzone w Danii wykazały, że pacjenci stosujący leki GLP-1 mogą być nawet czterokrotnie bardziej narażeni na rozwój NAION. Eksperci zwracają uwagę, że u niektórych osób problemy ze wzrokiem pojawiały się zaledwie dzień po rozpoczęciu terapii, podczas gdy u innych rozwijały się stopniowo, nawet po kilku miesiącach. Niektórzy pacjenci doświadczyli utraty wzroku w jednym oku, a następnie w drugim, co jest nietypowe dla klasycznych przypadków NAION.
Lekarze analizują kilka potencjalnych mechanizmów, które mogłyby wyjaśniać, dlaczego występują problemy ze wzrokiem. Jedną z hipotez jest wpływ leków na gwałtowne zmiany poziomu cukru we krwi, co mogłoby zaburzać krążenie w nerwie wzrokowym. Możliwe jest również, że agoniści GLP-1 zwiększają ryzyko obrzęku tarczy nerwu wzrokowego, co prowadzi do jego uszkodzenia.
Zaskakującym odkryciem było to, że większość pacjentów dotkniętych tą przypadłością miała specyficzną budowę nerwu wzrokowego, charakteryzującą się małym stosunkiem miseczkowo-dyskowym. Taka anatomiczna cecha może sprawiać, że niektóre osoby są bardziej podatne na problemy okulistyczne. Mimo tych odkryć naukowcy podkreślają, że konieczne są dalsze badania, by dokładnie określić, czy i w jaki sposób leki GLP-1 mogą wpływać na zdrowie oczu.
Chociaż badania opisane w JAMA Opththalmology są na wczesnym etapie, lekarze zalecają pacjentom stosującym leki GLP-1 regularne monitorowanie wzroku i natychmiastowe zgłaszanie się do okulisty w przypadku nagłego pogorszenia widzenia, zamglenia obrazu lub bólu oczu. Wielu ekspertów podkreśla również, że warto rozważyć stopniowe dostosowywanie dawek tych leków, aby uniknąć gwałtownych zmian poziomu cukru we krwi, co mogłoby zmniejszyć ryzyko powikłań okulistycznych.
Pomimo obaw związanych ze wzrokiem, leki GLP-1 pozostają jednymi z najbardziej przełomowych terapii w leczeniu cukrzycy i otyłości. Coraz więcej badań sugeruje, że mogą one również przynosić inne korzyści zdrowotne, w tym poprawę funkcjonowania serca i nerek oraz zmniejszenie ryzyka nowotworów. Prognozy wskazują, że do 2029 roku prawie dziewięć milionów ludzi na całym świecie będzie stosować tego typu preparaty głównie do kontroli wagi, co tylko podkreśla potrzebę dalszych badań nad ich długoterminowym wpływem na organizm. Eksperci zgadzają się, że konieczne są dalsze badania w celu lepszego zrozumienia potencjalnych skutków ubocznych terapii GLP-1.
