To apel, który Marek Migalski, były europoseł, politolog i profesor Uniwersytetu Śląskiego, zamieścił w poście na jednym z mediów społecznościowych. Jego decyzja o publicznym dzieleniu się doświadczeniami jest niezwykle ważna, ponieważ podnosi świadomość na temat tej podstępnej, ale często uleczalnej choroby.
Prof. Marek Migalski dotychczas uważał, że jako osoba, która zdrowo się odżywia i jest aktywna sportowo, ma szansę uniknąć tego nowotworu, więc na kolonoskopię poszedł tak po prostu. Podczas badania wykryto jednak zmiany onkologiczne, wymagające operacji usunięcia części okrężnicy esowatej, ostatniego odcinka jelita grubego, miejsca, w którym mogą rozwijać się różne choroby, takie jak uchyłkowatość, polipy czy nowotwory.
Czytaj także: Rak wciąż silniejszy od systemu. Oncoindex tylko o punkt w górę
Dlaczego, pomimo jasnych zaleceń, wskaźniki kolonoskopii przesiewowej w Polsce wciąż są niskie, czemu polski pacjent unika badania?
Dr n. med. Maciej Kowalewski, chirurg ogólny, transplantolog i chirurg onkologiczny Centrum Medycznego SafiMed w Zabierzowie, wyjaśnia dla Focus O Zdrowiu:
Odpowiedź na to pytanie jest tak samo stara, jak same badania. To brak świadomości pacjentów, lęk przed samym wykonaniem badań inwazyjnych, a także ograniczona dostępność w miejscach o mniejszym zagęszczeniu populacji. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do niskiego odsetka populacji biorącego udział w badaniach przesiewowych.
Czym jest rak jelita grubego?
To jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych na świecie. Rozwija się, gdy komórki wyścielające wnętrze jelita grubego zaczynają rosnąć w niekontrolowany sposób. Zazwyczaj rozpoczyna się jako polip, który z czasem może przekształcić się w złośliwy nowotwór.
Dokładna przyczyna tego nowotworu nie jest znana, istnieje natomiast szereg czynników zwiększających ryzyko, m.in.:
- wiek powyżej 50 lat,
- uboga w błonnik, a bogata w czerwone i przetworzone mięso oraz tłuszcze dieta,
- otyłość i brak aktywności fizycznej,
- obecność raka jelita grubego lub polipów w rodzinie,
- choroby zapalne jelit, takie jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego-Crohna.
Objawy, diagnoza i metody leczenia choroby
W początkowych stadiach rak może nie dawać żadnych objawów, co utrudnia wczesną diagnozę. Kiedy się pojawiają, mogą obejmować np. biegunki czy zaparcia, krwawienie z odbytu, ból brzucha czy niewyjaśnione zmniejszenie się masy ciała.
Podstawowe metody diagnostyczne dla tego nowotworu to kolonoskopia, badanie krwi utajonej w kale i badania obrazowe (np. tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny), mające na celu ocenę zaawansowania choroby i poszukiwanie ewentualnych przerzutów.
Wdrożenie konkretnego leczenia zależy od stadium zaawansowania nowotworu i ogólnego stanu pacjenta. Podstawową metodą jest chirurgia – operacja usunięcia części jelita z guzem oraz okolicznych węzłów chłonnych. W wielu przypadkach jest to zabieg minimalnie inwazyjny (laparoskopia lub robotyka).
Dr n. med. Maciej Kowalewski, tłumaczy:
Leczenie małoinwazyjne przyspiesza rekonwalescencję, zmniejsza ból pooperacyjny, zmniejsza ryzyko niektórych późnych powikłań chirurgicznych. Przyczynia się więc do skrócenia hospitalizacji, szybszego powrotu do zdrowia i poprawy jakości życia po zabiegu, przy porównywalnych wynikach onkologicznych do chirurgii otwartej.
Czy pacjent po wyleczeniu powinien zwrócić szczególną uwagę w zakresie diety, aktywności fizycznej i regularnych badań kontrolnych, aby zminimalizować ryzyko nawrotu?
Jak mówi dr Kowalewski:
Na przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych w zakresie zarówno diety, jak i badań kontrolnych wszystkie dobre ośrodki wydają szczegółowe zalecenia pooperacyjne. Co do zaleceń dietetycznych, dużo zależy od rodzaju i rozległości wykonanego zabiegu.
Poza chirurgią stosowane są ponadto:
- Chemioterapia – wdrażana uzupełniająco po operacji w celu zabicia pozostałych komórek nowotworowych lub przed operacją, w celu zmniejszenia guza.
- Radioterapia – głównie w przypadku raka odbytnicy, często przed operacją, aby zmniejszyć masę guza.
- Terapie celowane i immunoterapia – stosowane w zaawansowanych stadiach, wykorzystujące leki, które blokują specyficzne mechanizmy wzrostu komórek rakowych.
Rokowania są bardzo zależne od stadium: im wcześniej rak zostanie wykryty, tym lepsze szanse na całkowite wyleczenie. Odsetki 5-letniego przeżycia wcześnie wykrytych nowotworów jelita grubego są bardzo wysokie, sięgają nawet powyżej 90 proc. (stadium I).
