Tak dużego zastrzyku unijnych pieniędzy podstawowa opieka zdrowotna nie widziała od lat. Z programu FEnIKS, czyli Funduszy Europejskich na Inwestycje, Klimat i Środowisko, już ponad 1200 przychodni POZ podpisało umowy na granty, których wysokość sięga od 300 do nawet 600 tys. zł. To pieniądze, które mogą zostać przeznaczone na zakup nowoczesnego sprzętu diagnostycznego, systemów informatycznych oraz modernizację budynków. Środki pochodzą zarówno z funduszy europejskich, jak i z budżetu państwa, co – jak podkreśla NFZ – sprawia, że placówki nie muszą dokładać ani złotówki. Program pokrywa 100 proc. kosztów zgłoszonych inwestycji, co jest rzadkością w projektach tego typu.
Czytaj też: Ćwierć biliona złotych na minusie – NFZ na skraju zapaści finansowej
Zainteresowanie było tak duże, że już w trakcie pierwszego naboru Ministerstwo Zdrowia i NFZ trzykrotnie zwiększyły pulę środków – do niemal 700 mln zł. Umowy podpisywały zarówno placówki z kontraktami czasowymi, jak i te posiadające umowy z Funduszem na czas nieokreślony.
Paweł Florek, dyrektor Biura Komunikacji Społecznej i Promocji NFZ, mówi:
Umowy na pozyskanie wsparcia wpływają na bieżąco. Podpisują je zarówno placówki POZ z umową na czas określony, jak i te, które mają kontrakt z Funduszem na czas nieokreślony. W pierwszym przypadku mówimy o umowach do połowy 2033 r., co gwarantuje zachowanie trwałości projektu.
POZ z potężnymi dofinansowaniami
Jak wyjaśnia Narodowy Fundusz Zdrowia, środki można przeznaczyć na zakup aparatury medycznej – w tym urządzeń do diagnostyki w gabinecie i w domu pacjenta, takich jak aparaty USG czy holtery. Dotacje obejmują również wyposażenie IT: komputery, serwery, systemy wspierające opiekę koordynowaną oraz centrale telefoniczne do sprawniejszej obsługi pacjentów. Trzecią kategorię stanowią prace budowlane – remonty, przystosowanie wnętrz, poprawa infrastruktury i dostępności. Skala dofinansowania zależała od liczby pacjentów zapisanych w placówce: od 300 tys. zł w przypadku małych ośrodków po 600 tys. zł w największych jednostkach.
Czytaj też: Kwietniowa lista refundacyjna. Więcej leków, więcej nadziei dla pacjentów onkologicznych
W przyszłym tygodniu dla placówek, które podpisały umowy, odbędzie się szkolenie online dotyczące rozliczeń, sprawozdawczości i dokumentacji finansowej. To ważny etap przygotowania do realizacji inwestycji, które w wielu przypadkach stanowią pierwszą poważną modernizację placówki od lat.
Paweł Florek dodaje:
Projekty z funduszy europejskich mają różny poziom dofinansowania, np. 85%. Pozostałą część zapewnia sam beneficjent. W przypadku naboru dla POZ z programu FEnIKS jest inaczej. Tu łączne dofinansowanie zapewnia 100% kosztów projektu, dlatego zarządzający POZ nie dokładają nawet złotówki do zgłoszonych inwestycji.
Choć skala podpisanych umów robi wrażenie, to do wykorzystania pozostaje jeszcze ponad 500 mln zł. Te środki mają zostać rozdysponowane w kolejnej turze naboru, która – jak zapowiada NFZ – ruszy w drugiej połowie 2025 roku. To szansa dla tych placówek, które nie startowały w pierwszym naborze lub nie przeszły procesu kwalifikacyjnego. Już w maju Fundusz zorganizuje szkolenie dla potencjalnych beneficjentów, aby pomóc im przygotować odpowiednią dokumentację i zwiększyć szanse na pozyskanie środków.
Pytania o nowy nabór napływają do NFZ niemal codziennie. Skala potrzeb wśród POZ-ów nie jest zaskoczeniem – przez lata placówki te były systemowo niedofinansowane. Wielu lekarzy i menedżerów przychodni liczy, że program FEnIKS będzie realnym impulsem do poprawy jakości opieki nad pacjentem i odciążenia przeciążonych szpitali i poradni specjalistycznych.
Fundusz nie kryje, że tak szeroki program inwestycyjny ma być elementem większej układanki. W ostatnich latach systematycznie wdrażana jest opieka koordynowana, która zakłada szerszy zakres diagnostyki i działań profilaktycznych w ramach POZ. Aby jednak taki model mógł funkcjonować, potrzebne są odpowiednie narzędzia, przestrzenie i zespoły. Granty z FEnIKS-u mają wypełnić tę lukę.
Choć formalnie mamy do czynienia z programem infrastrukturalnym, jego efekty mogą być znacznie bardziej długofalowe. Nowoczesny sprzęt, lepsza komunikacja z pacjentami, sprawniejszy przepływ informacji i bardziej komfortowe warunki pracy – to wszystko wpływa na jakość leczenia. I może być jednym z tych nieoczywistych, ale realnych impulsów do budowy silniejszej, łatwiej dostępnej podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce.
