Przez lata naukowcy koncentrowali się głównie na roli snu w funkcjonowaniu mózgu. Jednak nowe odkrycia dowodzą, że sen ma fundamentalne znaczenie także dla całego organizmu, a jego brak wpływa na odporność, metabolizm i regulację wagi. Badanie przeprowadzone przez Dasman Diabetes Institute w Kuwejcie wykazało, że nawet krótkotrwała deprywacja snu może zaburzać funkcje układu odpornościowego i zwiększać ryzyko otyłości.
Czytaj też: Do tej pory źle myśleliśmy o otyłości. Koniec ery BMI?
Dr Fatema Al-Rashed, główna autorka badania, mówi:
Nasze wyniki podkreślają narastające wyzwanie zdrowia publicznego. Postęp technologiczny, długie godziny spędzane przed ekranami oraz zmieniające się normy społeczne coraz bardziej zaburzają regularny sen. To zakłócenie ma głęboki wpływ na zdrowie immunologiczne i ogólne samopoczucie.
Jak bezsenność prowadzi do otyłości
W eksperymencie udział wzięło 237 zdrowych dorosłych, którzy zostali podzieleni na trzy grupy według wskaźnika masy ciała: osoby szczupłe, osoby z nadwagą oraz osoby otyłe, które dodatkowo sklasyfikowano według stopnia ryzyka zdrowotnego. Aby dokładnie monitorować ich sen, uczestnicy przez siedem dni nosili akcelerometry rejestrujące ich aktywność. Równocześnie pobierano od nich próbki krwi do analizy poziomu cytokin i monocytów – komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za reakcje zapalne.
Czytaj też: Nowy hormon regulujący apetyt i metabolizm odkryty! Pomoże walczyć z otyłością?
Następnie, w ramach eksperymentu kontrolnego, pięciu zdrowych uczestników – dwóch mężczyzn i trzy kobiety – zostało poddanych 24-godzinnej deprywacji snu. Już po jednej nieprzespanej nocy zaobserwowano u nich gwałtowny wzrost liczby nieklasycznych monocytów, białych krwinek powiązanych ze stanami zapalnymi. Po kilku dniach regularnego snu poziomy tych komórek wróciły do normy.
Otyłość jest coraz częściej rozpatrywana nie tylko jako problem metaboliczny, ale także przewlekła choroba zapalna. Badania wykazały, że osoby z nadwagą i otyłością miały wyraźnie gorszą jakość snu oraz podwyższony poziom stanów zapalnych w organizmie.
Co więcej, odkryto, że u osób z nadwagą występowało znacznie więcej nieklasycznych monocytów, które działają jak “czujniki” układu odpornościowego i są zaangażowane w rozwój stanów zapalnych w naczyniach krwionośnych. Nadmierna ich aktywność może prowadzić do chorób sercowo-naczyniowych oraz cukrzycy typu 2.
Jednym z najciekawszych aspektów badania było to, że podwyższony poziom markerów zapalnych cofał się po powrocie do normalnego rytmu snu. To sugeruje, że organizm posiada mechanizmy naprawcze, które pozwalają mu zregenerować się po okresach krótkotrwałej deprywacji snu.
Dr Fatema Al-Rashed dodaje:
Naszym długoterminowym celem jest opracowanie polityk i strategii, które podkreślą kluczową rolę snu w zdrowiu publicznym. Wyobrażamy sobie reformy w miejscach pracy i kampanie edukacyjne promujące zdrowe nawyki snu, szczególnie w grupach narażonych na chroniczną deprywację snu z powodu technologii i wymagań zawodowych. W dłuższej perspektywie może to pomóc w zmniejszeniu ryzyka chorób zapalnych, takich jak otyłość, cukrzyca i choroby serca.
W świetle najnowszych badań opisanych w The Journal of Immunology sen okazuje się kluczowym czynnikiem wpływającym na metabolizm i odporność. Nawet pojedyncza noc bez odpoczynku może wywołać reakcję zapalną w organizmie, która – jeśli się utrwali – sprzyja otyłości i chorobom przewlekłym. Dobra wiadomość jest taka, że powrót do zdrowych nawyków snu pozwala organizmowi na regenerację.
Naukowcy podkreślają, że higiena snu powinna stać się jednym z fundamentów profilaktyki zdrowotnej, tak samo jak dieta i aktywność fizyczna. W końcu sen to nie tylko odpoczynek, ale klucz do długowieczności i zdrowego życia.
