W Instytucie „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” (IPCZD) w Warszawie wykonano pierwszy w historii tej placówki innowacyjny zabieg rekonstrukcyjny oczodołu metodą dermis-fat graft u dziecka z bezoczem. Dzięki odwadze i doświadczeniu zespołu Kliniki Okulistyki, mały pacjent zyskał szansę nie tylko na lepszy wygląd, ale również na ruchomą, estetyczną protezę oka – zgodną z naturalną anatomią twarzy.
Przełomowa rekonstrukcja w IPCZD
Tradycyjne implanty oczodołowe, choć powszechnie stosowane po usunięciu gałki ocznej, nie zawsze przynoszą pożądany efekt estetyczny lub funkcjonalny, szczególnie u najmłodszych pacjentów, których organizmy dynamicznie się rozwijają. Tak było również w przypadku dziecka leczonego w IPCZD – wcześniejszy, klasyczny implant musiał zostać usunięty z uwagi na brak satysfakcjonującej adaptacji. Konieczne było nowe podejście, łączące bezpieczeństwo, naturalność i możliwość dalszej rekonstrukcji.
Czytaj też: Nowa technika leczenia zaćmy w Polsce. Skorzystają najmłodsi pacjenci
W odpowiedzi na ten wyjątkowo wymagający przypadek, dr n. med. Jarosław Kuśmierczyk, specjalista okuloplastyki dziecięcej, zaproponował nowatorskie rozwiązanie w postaci przeszczepu typu dermis-fat graft. To procedura znana w wąskich kręgach chirurgii okuloplastycznej, jednak po raz pierwszy zastosowana w Klinice Okulistyki IPCZD u dziecka. Zabieg ten polega na autologicznym przeszczepie – czyli wykorzystaniu własnych tkanek pacjenta – zawierającym głęboką warstwę skóry i podskórną tkankę tłuszczową, zazwyczaj pobieraną z pośladka lub brzucha.
Zaletą tej metody jest nie tylko zgodność immunologiczna, ale przede wszystkim – lepsza integracja przeszczepionej tkanki z otaczającymi strukturami oczodołu. Odbudowany w ten sposób oczodół pozwala w przyszłości na wprowadzenie estetycznej epiprotezy oka. Co więcej, jeśli zachowana jest aktywność mięśni oczodołowych, proteza może poruszać się w sposób zbliżony do naturalnego oka. Dla dziecka oznacza to nie tylko poprawę wyglądu, ale też większy komfort psychiczny i społeczny – możliwość komunikacji mimicznej, bardziej harmonijny rozwój emocjonalny i lepsze samopoczucie w relacjach z rówieśnikami.
Choć dermis-fat graft jest znany w niektórych ośrodkach za granicą, w Polsce dopiero teraz zyskuje szansę na szersze zastosowanie kliniczne u dzieci. Jego wykorzystanie w IPCZD pokazuje, że medycyna dziecięca w kraju potrafi sięgać po najbardziej zaawansowane rozwiązania chirurgiczne, jeśli wymaga tego dobro pacjenta.
Czym jest bezocze?
Bezocze (anoftalmia) to rzadkie, wrodzone zaburzenie polegające na całkowitym braku jednej lub obu gałek ocznych, które może występować samodzielnie lub jako część zespołów wad wrodzonych. Schorzenie to może być związane z mutacjami genetycznymi, zaburzeniami rozwoju ośrodkowego układu nerwowego lub działaniem szkodliwych czynników w życiu płodowym. W najbardziej ekstremalnych przypadkach gałka oczna nie rozwija się wcale, choć częściej spotyka się tzw. bezocze kliniczne lub mikroftalmię, w której oko jest obecne, lecz szczątkowe. Dziecko z bezoczem wymaga kompleksowej, wielospecjalistycznej opieki oraz wczesnych działań rekonstrukcyjnych, by zapewnić prawidłowy rozwój twarzy i komfort psychofizyczny.
Szacuje się, że bezocze występuje u ok. 1 noworodka na 100 tys. urodzeń, natomiast ciężkie formy mikroftalmii – nawet u 1 na 10-12 tys. dzieci. W Polsce liczba takich przypadków rocznie może sięgać kilkunastu lub kilkudziesięciu. Leczenie obejmuje nie tylko chirurgię okuloplastyczną, ale także protetykę, wsparcie psychologiczne oraz rehabilitację. Nowoczesne metody, takie jak dermis-fat graft pozwalają na naturalną odbudowę oczodołu i przygotowanie miejsca pod protezę oka, która w niektórych przypadkach może nawet poruszać się dzięki zachowanym mięśniom oczodołu. To istotny krok w kierunku poprawy jakości życia dzieci z tą trudną wadą rozwojową.
Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” nie po raz pierwszy staje na czele zmian w podejściu do terapii pediatrycznych. Od lat łączy interdyscyplinarne zespoły, rozwija nowoczesne technologie i nie boi się podejmować wyzwań, które często uznawane są za zbyt złożone lub ryzykowne. Klinika Okulistyki, pod kierunkiem doświadczonych specjalistów, konsekwentnie rozwija zarówno zakres leczenia schorzeń okulistycznych, jak i rekonstrukcji pourazowych czy pooperacyjnych.
