Depresja dotyka ponad 280 milionów ludzi na świecie, stanowi bardzo duży problem i jest główną przyczyną niepełnosprawności. Dostępna obecnie farmakoterapia pozwala na skuteczne wyleczenie około 70 proc. pacjentów, natomiast nadal pozostaje około 30 proc. pacjentów, u których dotychczasowe leki nie sprawdzają się. To jest duże wyzwanie zarówno dla naukowców na poziomie badań podstawowych, jak również dla klinicystów.
Wpływ diety bogatej w cynk na zdrowie psychiczne
W czasie 3. Kongresu Nauka dla Społeczeństwa prof. IF PAN dr hab. Bernadeta Szewczyk z Zakładu Neurobiologii, Instytutu Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk, podkreśliła, że żeby skutecznie leczyć jakieś zaburzenie, musimy dokładnie zbadać, jakie są biologiczne podstawy choroby, w tym wypadku, jakie są podstawy depresji. Znane są czynniki biologiczne, psychologiczne, środowiskowe, ale na zdrowie psychiczne istotny wpływ mają też styl życia i dieta. Powstała nawet nowa dziedzina w psychiatrii, określona jako nutri-psychiatria, która bada związek pomiędzy dietą a funkcjonowaniem mózgu.
– Cynk, jak pokazują nasze i nie tylko nasze badania, ma istotne znaczenie nie tylko w indukowaniu zachowań depresyjnych, ale ma także właściwości, które mogą przyczynić się do leczenia depresji – mówiła w czasie 3. Kongresu Nauka dla Społeczeństwa dr hab. Bernadeta Szewczyk.
Cynk, jego właściwości i przydatność jako mikroelementu ważnego dla zdrowia u ludzi, został opisany dopiero w 1961 roku,, natomiast w 1974 roku został uznany za niezbędny mikroelement, a badania dotyczące jego znaczenia dla odporności w funkcjonowaniu naszego organizmu rozpoczęły się od roku 2000.
Czytaj także: Nowy trop w chorobie Alzheimera prowadzi nas w nieoczywiste miejsce
Cynk wspomaga odporność, gojenie ran
Cynk to mały pierwiastek o wielkim znaczeniu dla organizmu ludzkiego. Jest składnikiem suplementów diety. I stąd znane są jego podstawowe funkcje, które spełnia. Pomaga w zwiększaniu odporności, gojeniu ran – przy regeneracji skóry, regulacji hormonów, jak również zdrowia układu pokarmowego. Niedobory cynku sprzyjają osłabieniu odporności, występowaniu problemów skórnych, czy zaburzeń hormonalnych, zahamowaniu wzrostu u dzieci, czy osłabieniu mięśni i układu kostnego.
Dr hab. Bernadeta Szewczyk:
W wysokich stężeniach cynku występują takie jego struktury, które są odpowiedzialne za regulację nastroju, pamięci, czy adaptację do stresu. Cynk też odgrywa bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu neurotransmisji hormonalnej, wpływa na plastyczność synaptyczną, która jest istotna dla uczenia się i pamięci. Jest również zaangażowany w ścieżki sygnałowe, które z kolei są związane z mechanizmem działania leków przeciwdepresyjnych. Cynk odgrywa zatem ważną rolę w zaburzeniach psychicznych i neurologicznych. Jego niedobór jest głównym czynnikiem, który wywołuje zaburzenia psychiczne i neurologiczne.
Od 2001 roku Instytut Farmakologii PAN rozpoczął badania dotyczące korelacji pomiędzy poziomami cynku a występowaniem depresji.
Kluczowe aspekty, które udało się do tej pory wykazać naukowcom z PAN:
- u pacjentów z depresją obserwuje się niski poziom cukru i cynku w surowicy. Niski poziom cynku korelował z gorszą odpowiedzią na terapię przeciwdepresyjną.
- badania przeprowadzone na zwierzętach pokazały, że dieta uboga w cynk prowadzi do występowania nasilonych objawów depresyjnych i lękowych. Jest to związane z modulacją, czy zaburzeniami w obrębie układu immunologicznego, czy wywoływania stresu w sytuacji wewnętrznej, również dysfunkcji neuroprzekaźnikowej.
- korzystnie jest stosować cynk, ponieważ naukowcy z PAN stwierdzili, że suplementacja cynkiem nie tylko sama z siebie, czyli jako monoterapia, wywołuje dostępność przeciwdepresyjną, cynk zwiększa efektywne działania dróg przeciwdepresyjnych.
Przeprowadzone przez naukowców z PAN badanie kliniczne po raz pierwszy pokazało, że rzeczywiście u pacjentów suplementacja cynkiem zwiększa efekty działania dróg przeciwdepresyjnych i dotyczy to również pacjentów z depresją lekooporną.
Dr hab. Bernadeta Szewczyk:
W projekcie finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki próbujemy stworzyć model przedkliniczny, który pozwoli na skuteczną ocenę nowych substancji badanych i ocenę ich skuteczności działania w depresji lekoopornej. W tej chwili już wiemy, że stosowanie diety ubogiej w cynk u zwierząt, które jeszcze dodatkowo są hodowane albo doświadczają stresu, wywołuje liczne ograniczenia efektywnych działań w lekoopornej depresji.
Czytaj także: Fluor. W Polsce nie jest dodawany do wody pitnej. Będzie też ograniczony w USA
W tej chwili naukowcy z PAN opublikowali dokumenty na temat tego badania – będą niedługo dostępne. Chcieli zwrócić uwagę, że warto było wprowadzić regularne kontrole i monitorowanie poziomu cynku, żeby pomóc w identyfikacji ryzyka depresji i poprawie terapii, zwłaszcza u pacjentów cierpiących na depresję lekooporną. Z drugiej strony chcieli zwrócić uwagę również na tę własność cynku jako czynnika, który może zwiększać efektywność działania leków przeciw depresji.
Dr hab. Bernadeta Szewczyk:
Konieczne są kolejne badania kliniczne, które określiłyby protokół leczniczy. To może pomóc lekarzom w prognozowaniu skuteczności leków zwłaszcza u pacjentów, u których występuje depresja lekooporna. U nich suplementacja cynkiem może być skuteczna.
