Gruczolakorak płuca, będący najczęstszym typem niedrobnokomórkowego raka płuca, odpowiada za 40-50 proc. wszystkich zachorowań. Jego przebieg bywa zdradliwy – przez długi czas rozwija się bezobjawowo, co sprawia, że chorobę diagnozuje się zwykle zbyt późno, by skutecznie ją wyleczyć. Pięcioletnie wskaźniki przeżycia są alarmująco niskie – zaledwie 10-30 procent (od momentu wykrycia guza). Co więcej, nowotwór ten może dotykać także osoby, które nigdy nie paliły papierosów.
Czytaj też: Termoablacja zmienia leczenie raka płuca. Historyczny zabieg wykonano w Warszawie
To wszystko sprawia, że potrzeba nowych, bardziej precyzyjnych i mniej toksycznych metod leczenia jest pilna. Jedną z najbardziej obiecujących propozycji przedstawił właśnie zespół badaczy z Katedry i Zakładu Biologii Molekularnej i Komórkowej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, którym kieruje prof. Anna Choromańska. zatytułowany „Egzosomy ukierunkowane molekularnie jako system dostarczania supresorowych miRNA: nowatorska strategia terapeutyczna w leczeniu gruczolakoraka płuca” otrzymał właśnie dofinansowanie w wysokości 63 500 zł. Fundusze pochodzą z Fundacji im. Jakuba hr. Potockiego, której misją statutową jest wspieranie walki z chorobami nowotworowymi i płucnymi.
Egzosomami w raka płuca – terapia inna niż wszystkie
Celem wrocławskich naukowców jest opracowanie systemu precyzyjnego dostarczania leków bezpośrednio do komórek nowotworowych z wykorzystaniem egzosomów – mikroskopijnych pęcherzyków produkowanych naturalnie przez komórki. Badacze chcą zmodyfikować te struktury tak, aby rozpoznawały specyficzne receptory charakterystyczne dla komórek raka płuca. Egzosomy będą przenosić do wnętrza guza mikroRNA o działaniu przeciwnowotworowym, które zablokują namnażanie się komórek nowotworowych, aktywują ich zaprogramowaną śmierć oraz zahamują inwazję i powstawanie przerzutów.
Czytaj też: Jak leczymy raka płuca w Polsce? Eksperci potwierdzają: potencjał mamy, ale czas ucieka
Tego rodzaju terapia celowana może w przyszłości znacząco zwiększyć skuteczność leczenia, jednocześnie ograniczając szkodliwe skutki uboczne, jakie towarzyszą tradycyjnym metodom. Dzięki wykorzystaniu naturalnych mechanizmów komunikacji międzykomórkowej, egzosomy stają się idealnym kandydatem na nośnik terapeutycznych cząsteczek RNA.
Wrocławski projekt wpisuje się w dynamicznie rozwijającą się dziedzinę terapii RNA oraz nanomedycyny. Choć egzosomy są intensywnie badane od zaledwie kilkunastu lat, ich potencjał w leczeniu chorób nowotworowych jest coraz szerzej uznawany. W przeciwieństwie do syntetycznych nośników leków, egzosomy nie są toksyczne, łatwo przenikają przez błony komórkowe i mogą być modyfikowane w sposób umożliwiający ich selektywne działanie.
Wstępne fazy badań będą prowadzone in vitro, z wykorzystaniem modeli komórkowych gruczolakoraka płuca. W dalszej perspektywie, po potwierdzeniu skuteczności i bezpieczeństwa, możliwe będzie przejście do etapu przedklinicznego i klinicznego. Projekt realizowany będzie w strukturach Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, który od lat rozwija zaawansowane badania w zakresie biologii komórki, genetyki nowotworów i terapii celowanych.
Fundacja im. Jakuba hr. Potockiego, powołana na mocy testamentu swojego patrona, od lat wspiera rozwój polskiej medycyny, szczególnie w obszarze onkologii, pulmonologii i onkohematologii. Poprzez finansowanie nowatorskich badań, Fundacja daje naukowcom możliwość realizowania odważnych projektów, które mają szansę przynieść realną poprawę jakości życia pacjentów. Choć do klinicznego zastosowania terapii egzosomalnej w leczeniu raka płuca jeszcze długa droga, już dziś wiadomo, że tego typu rozwiązania będą stanowiły przyszłość medycyny spersonalizowanej. Projekt zespołu prof. Choromańskiej to krok w stronę leczenia, które będzie nie tylko skuteczniejsze, ale także bardziej przyjazne dla pacjenta.
