Z okazji Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej oraz obchodzonego Roku Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki, w Senacie RP odbył się okrągły stół poświęcony profilaktyce stomatologicznej. Inicjatywa zorganizowana przez senacką Komisję Zdrowia oraz firmę Haleon miała jeden cel: wypracować konkretne rozwiązania na rzecz poprawy kondycji zdrowotnej Polaków w obszarze stomatologii.
Czytaj też: Uśmiech pod lupą. Co trzeci Polak nie wie, jak myć zęby
Senator Agnieszka Gorgoń-Komor mówi:
Hasło “lepiej zapobiegać niż leczyć” jest nadal aktualne. Najwyższy czas, żebyśmy przestali tylko mówić o profilaktyce, a zaczęli wdrażać działania systemowe i dlatego tu dziś jesteśmy. Musimy położyć nacisk na edukację zdrowotną i stworzyć system, któremu Polacy będą ufać. Jednym z wyzwań obecnie jest niska dostępność publicznych usług profilaktycznych. Programy profilaktyczne powinny być skupione na samorządach terytorialnych. To najwyższy czas, by ciężar finansowania był przekazany na lepszą i nowocześniejszą profilaktykę, by nasze społeczeństwo mogło uniknąć chorób drobnoustrojowych.
Zęby mamy na całe życie, choć często nie wystarczają
Problemem nie są tylko złe nawyki pacjentów. Polska od lat zmaga się z narastającym kryzysem dostępności usług stomatologicznych. Między 2009 a 2022 r. realne nakłady na publiczną stomatologię spadły o ponad 20 proc., a liczba gabinetów współpracujących z NFZ zmniejszyła się aż o 38,3 proc. Na początku 2023 roku było ich zaledwie nieco ponad 5300.
Czytaj też: Ząb w oku. Nieprawdopodobna operacja przywraca wzrok, gdy nie ma już innych opcji
Sytuację pogarsza fakt, że Polska jest jednym z najszybciej starzejących się społeczeństw w Europie. Seniorzy to grupa szczególnie narażona na utratę uzębienia – według raportu FDI World Dental Federation aż połowa osób w wieku 85-89 lat nie ma żadnych zębów.
Zdaniem dr Pawła Baruchy, wiceprezesa Naczelnej Izby Lekarskiej, nie ma zdrowego pacjenta bez zdrowych zębów:
Białe, równe zęby to efekt uboczny właściwej higieny jamy ustnej i prawidłowego leczenia. Profilaktyka stomatologiczna dotyczy całego okresu życia. Powinna być dostosowana do wieku i potrzeb pacjenta. Ponadto, pamiętajmy, że leczenie stomatologiczne jest pierwszym etapem leczenia chorób wieloogniskowych. Bez zdrowej jamy ustnej pacjent nie może być ani skutecznie leczony, ani operowany.
Kluczowe znaczenie ma edukacja od najmłodszych lat. Przykładem takich działań jest kampania prowadzona przez firmę Haleon, w ramach której przygotowano ulotki edukacyjne dla uczniów. Materiały trafiły już do 1000 szkół w Polsce, a dodatkowo będą dystrybuowane w wybranych gabinetach stomatologicznych. Jednak to wciąż kropla w morzu potrzeb. Ostatnie badania pokazują, że 45 proc. Polaków odwiedza dentystę dopiero wtedy, gdy pojawia się ból. Co czwarty nie widzi potrzeby kontroli, co piąty boi się wizyty, a dla 16 proc. to zbędny wydatek.
Uczestnicy okrągłego stołu podkreślali, że realną zmianę może przynieść partnerstwo publiczno-prywatne. To model, który pozwala łączyć zasoby i kompetencje obu sektorów – prywatne firmy mogą nie tylko wspierać programy finansowo, ale też dostarczać know-how i prowadzić działania edukacyjne.
Justyna Ciępka, Dyrektorka Zarządzająca Haleon w Centralnej i Wschodniej Europie, wyjaśnia:
Profilaktyka stomatologiczna wymaga długofalowej strategii i zaangażowania zarówno instytucji publicznych, jak i sektora prywatnego. Jako Haleon nie tylko dostarczamy specjalistyczne produkty terapeutyczne do higieny jamy ustnej, ale także realizujemy programy edukacyjne w szkołach. Prowadzimy kampanie edukacyjne w wielu krajach Europy, co pozwala nam na adaptację najlepszych praktyk w zakresie edukacji i profilaktyki zdrowia jamy ustnej w Polsce. Mamy nadzieję, że dzięki wieloletniej działalności w tym obszarze będziemy pełnić rolę aktywnego doradcy i zaangażowanego partnera działań edukacyjnych przynoszących realną wartość i pozytywne zmiany wśród polskich pacjentów w kształtowaniu skutecznej polityki zdrowotnej w naszym kraju.
Wnioski z obrad w Senacie mogą stać się ważnym punktem odniesienia dla nadchodzącej prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej. Promowanie profilaktyki stomatologicznej jako kluczowego elementu zdrowia publicznego może stać się jedną z flagowych inicjatyw naszego kraju na forum europejskim. Na razie jednak potrzebna jest mobilizacja na poziomie krajowym – lepsze finansowanie, szersza edukacja, skuteczna współpraca sektorów. Bo zdrowy uśmiech to nie przywilej, ale prawo – i fundament zdrowego społeczeństwa.
