Jesień dopiero się rozpoczęła, a już odnotowano pierwsze przypadki grypy i RSV. Według najnowszego Raportu o chorobach zakaźnych, we wrześniu zachorowało w Polsce ok. 2200 osób, a od stycznia do końca września wirus RSV był odpowiedzialny za blisko 93 tys. zakażeń – ponad dwukrotnie więcej niż rok wcześniej. Eksperci ostrzegają przed możliwą kumulacją infekcji dróg oddechowych wywołanych przez grypę, RSV, COVID-19 i bakterie pneumokokowe.
Czytaj też: Antybiotykooporność przyspiesza, a kalendarz szczepień wciąż w tyle za rzeczywistością
W obliczu tych danych lekarze rekomendują jednoczasowe szczepienia – podczas jednej wizyty można przyjąć szczepionkę przeciw grypie i RSV, a po dwóch tygodniach także przeciw pneumokokom. To sposób, by zdążyć przed szczytem zachorowań i dać organizmowi czas na wytworzenie przeciwciał.
Seniorzy pod szczególną ochroną
Polska starzeje się w szybkim tempie – do 2050 r. osoby po 60. roku życia będą stanowić około 40 proc. społeczeństwa. To grupa najbardziej narażona na ciężki przebieg infekcji i hospitalizacje. Dla nich powstała szczepionka wysokodawkowa przeciw grypie, zawierająca większą ilość antygenu, który silniej pobudza układ odpornościowy.
Czytaj też: Uniwersalna szczepionka coraz bliżej. Naukowcy z Krakowa projektują nową broń w walce z pandemią
Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych apelują, by szczepionka ta trafiła na listę S, co zapewniłoby seniorom bezpłatny dostęp i wzmocniło profilaktykę chorób zakaźnych w tej grupie wiekowej.
RSV (syncytialny wirus oddechowy) od lat pozostawał w cieniu grypy, ale dziś jest jednym z najgroźniejszych patogenów sezonowych. U osób starszych może prowadzić do zapalenia płuc, a u najmłodszych – do ciężkich zapaleń oskrzelików i długotrwałego leczenia szpitalnego.
Odpowiedzią na to zagrożenie jest dwuwalentna szczepionka przeciw RSV, chroniąca przed dwoma głównymi podtypami wirusa (A i B). Zapewnia ona szeroką i długotrwałą odporność, zmniejszając ryzyko ciężkiego przebiegu choroby i hospitalizacji. Od kwietnia 2025 roku szczepionka ta jest w Polsce refundowana.
Apteki – nowe centra profilaktyki
W tym roku dostęp do szczepień ochronnych uległ istotnemu poszerzeniu. Dzięki zmianom prawnym farmaceuci mogą nie tylko wykonywać szczepienia, ale także wystawiać recepty na szczepionki zalecane. Oznacza to, że pacjent może zaszczepić się bez konieczności wizyty u lekarza – bezpośrednio w aptece.
Od sierpnia obowiązuje także nowe obwieszczenie Ministra Zdrowia, które rozszerzyło katalog bezpłatnych szczepień w aptekach. Obejmuje ono m.in. szczepienia przeciw COVID-19, grypie, pneumokokom, HPV oraz RSV – po raz pierwszy tak szeroko dostępne dla dorosłych Polaków.
Dr n. med. i n. o zdr. Marek Tomków, Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, mówi:
Rozszerzenie szczepień w aptekach to ogromny krok w stronę łatwiejszego dostępu do profilaktyki. Pacjenci mogą teraz w jednym miejscu uzyskać pełną ochronę bez długiego oczekiwania czy dodatkowych, wymagających czasu formalności. To bardzo pomocna możliwość, zwłaszcza dla osób starszych czy też mieszkańców mniejszych miejscowości.
Nowe regulacje skracają ścieżkę pacjenta i ułatwiają równość w dostępie do profilaktyki, choć eksperci zwracają uwagę, że nadal brakuje pełnego dostępu farmaceutów do dokumentacji medycznej pacjentów i możliwości realizacji szczepień poza aptekami.
Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych (OPZCI) od ponad dekady prowadzi działania edukacyjne i promuje profilaktykę w całej Polsce. Celem programu jest ułatwienie powszechnego i równego dostępu do szczepień – niezależnie od wieku, miejsca zamieszkania czy statusu społecznego.
Eksperci przypominają, że jesień to nie czas na czekanie, lecz na działanie. Październik daje ostatnią szansę, by przygotować układ odpornościowy na nadchodzące miesiące zwiększonego ryzyka infekcji. Dzięki nowym możliwościom – takim jak szczepienia w aptekach i jednoczesna immunizacja przeciw kilku chorobom – dbanie o zdrowie nigdy nie było prostsze.
