Przełomowe zabiegi wykonano 10 lipca 2025 roku w ramach współpracy szpitala z Politechniką Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza oraz międzynarodowymi partnerami – Uniwersytetem w Leuven i ORSI Academy. Pacjentom z nowotworami nerki zaproponowano nową jakość opieki – dzięki zaawansowanemu systemowi rozszerzonej rzeczywistości (AR) i algorytmom sztucznej inteligencji (AI), możliwe stało się nałożenie trójwymiarowej mapy naczyń, guzów i otaczających struktur bezpośrednio na obraz endoskopowy. To pozwoliło chirurgowi lepiej zorientować się w przestrzeni anatomicznej i ocenić, co znajduje się pod powierzchnią tkanek, jeszcze zanim do nich dotarł skalpelem.
Czytaj też: Chirurgia jak z filmu SF. Pierwsza w pełni robotyczna transplantacja serca w USA
Jak tłumaczy lek. Jakub Kempisty, pełnomocnik dyrektora ds. Podkarpackiego Centrum Chirurgii Robotycznej w USK w Rzeszowie:
To przełom, szczególnie w onkologii – w operacjach, takich jak częściowa nefrektomia, technologia ta pozwala na bardziej precyzyjne wyznaczenie granic resekcji, skrócenie czasu niedokrwienia oraz lepsze zachowanie zdrowej tkanki. Podczas operacji, którą miałem przyjemność przeprowadzić z wykorzystaniem systemu wizualizacji trójwymiarowej opartej na algorytmach sztucznej inteligencji, rozszerzona rzeczywistość pozwoliła mi lepiej ocenić głębokość guza i przebieg naczyń krwionośnych – bez zasłaniania kluczowych narzędzi operacyjnych.
Robot, AI i AR razem – pierwsze takie operacje w Polsce
Choć rozszerzona rzeczywistość była już testowana w warunkach klinicznych, jej zastosowanie w chirurgii operacyjnej długo pozostawało wyzwaniem. Przeszkodą była nieprzewidywalność ruchów tkanek, zmienność anatomiczna pacjentów i trudność synchronizacji modeli 3D z rzeczywistą sceną operacyjną. Zastosowanie tego rozwiązania w Rzeszowie pozwoliło skutecznie przezwyciężyć te ograniczenia.
Czytaj też: W Polsce mamy chirurgów na światowym poziomie! Szpital Rydygiera z rekordem operacji robotycznych
Marco Mezzina, inżynier z ORSI Academy i doktorant Katholieke Universiteit Leuven w Belgii, mówi:
Dotychczas kliniczne zastosowanie tej technologii było ograniczone przez trudność w synchronizacji modeli 3D z ruchomą tkanką i ryzyko zasłaniania narzędzi chirurgicznych przez wizualizację. Przeprowadzone w Rzeszowie operacje skutecznie rozwiązały oba te problemy. Wierzę, że to doświadczenie zaowocuje dalszą współpracą przy kolejnych projektach klinicznych i badawczych.
W trakcie zabiegów wykorzystano zaawansowaną platformę AR i nowoczesny system robotyczny. To zestawienie technologii inżynieryjnej, algorytmów obliczeniowych i precyzji medycznej stanowi dowód na to, jak bardzo chirurgia XXI wieku odchodzi od schematów znanych z tradycyjnych sal operacyjnych. Co więcej, przeprowadzone zabiegi to sukces zespołów inżynierskich – w projekt zaangażowani byli m.in. naukowcy z Katedry Fizyki i Inżynierii Medycznej Politechniki Rzeszowskiej oraz Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Dr hab. Czesław Jasiukiewicz, prof. PRz, Dziekan Wydziału Matematyki i Fizyki Stosowanej Politechniki Rzeszowskiej, mówi:
Udział pracowników Katedry Fizyki i Inżynierii Medycznej Politechniki Rzeszowskiej w tym projekcie to doskonała okazja do podzielenia się naszym doświadczeniem inżynierskim na rzecz rozwoju nowoczesnych zastosowań technologii w medycynie. To także szansa na współpracę w międzynarodowym zespole badawczym i na wspólne działania nad rozwojem najnowszych technologii związanych z rozszerzoną rzeczywistością, które mogą realnie wpłynąć na poprawę jakości opieki zdrowotnej.
USK w Rzeszowie nie po raz pierwszy staje się miejscem testowania przełomowych rozwiązań. Szpital aktywnie uczestniczy w międzynarodowych projektach badawczo-klinicznych i coraz wyraźniej zaznacza swoją pozycję na mapie europejskich ośrodków nowoczesnej chirurgii.
Marcin Rusiniak, dyrektor USK w Rzeszowie, podsumowuje:
Te operacje to nie tylko duży krok technologiczny, ale także praktyczny dowód na to, że nasz ośrodek może być miejscem testowania i wdrażania rozwiązań, które zmieniają standardy leczenia. To także ogromna zasługa zespołu – zarówno klinicznego, jak i inżynierskiego.
Nowa technologia daje nadzieję na znaczące korzyści dla pacjentów – krótszy czas operacji, mniejsze ryzyko powikłań, lepsze zachowanie zdrowej tkanki i szybszy powrót do zdrowia. Jej skuteczność i bezpieczeństwo będą w kolejnych miesiącach weryfikowane w ramach dalszych zabiegów i badań porównawczych. Jeśli potwierdzą się obecne rezultaty, chirurgia wspomagana AI i AR może stać się nowym standardem leczenia guzów, nie tylko nefrologicznych.
