Naukowcy z USWPS przebadali reprezentatywną grupę Polek i Polaków, aby sprawdzić u nich poziom dystresu związanego ze zmianami klimatycznymi (z ang. climate change-related distress; dyskomfort lub cierpienie psychiczne związane z odczuwaniem różnych nieprzyjemnych odczuć i stanów emocjonalnych), występowanie objawów zaburzeń psychicznych mających powiązanie ze zmianami klimatu (z ang. climate change-related symptoms of mental disorders), poziom lęku uogólnionego i obecność objawów depresji. Wyniki opisali w artykule “Relationships between climate change distress, generalized anxiety, and climate-related symptoms of mental disorders” na łamach czasopisma “Anxiety, Stress and Coping”.
Zmiany klimatyczne. O co pytano za pomocą ankiety?
Pytano m.in., czy martwisz się o przyszłość w kontekście zmian klimatycznych, czy myślenie o konsekwencjach zmiany klimatu wywołuje w tobie złość, niepokój, smutek. “Czy myślenie o zmianach klimatu powoduje u ciebie koszmary senne?”, “Czy myślenie o zmianie klimatu, sprawia, że masz problemy z pamięcią i/lub koncentracją uwagi?”. Do pomiaru lęku uogólnionego i depresji wykorzystano standardowe kwestionariusze stosowane w badaniach przesiewowych.
Badacze wyszli z założenia, że dystres związany ze zmianą klimatu jest odmienny od innych rodzajów psychicznego cierpienia, które mogą być podstawą diagnozy zaburzeń psychicznych. Co więcej, spodziewano się, że choć dystres związany ze zmianą klimatu może predysponować niektóre osoby do odczuwania poważniejszych problemów psychicznych, określanych jako objawy zaburzeń psychicznych powiązane ze zmianami klimatu (np. problemy ze snem czy z koncentracją), to najczęściej nie jest ich wystarczającą przyczyną.
Czytaj także: Centra zdrowia psychicznego. Co dalej z reformą psychiatrii?
Dr Marzena Cypryańska-Nezlek z Wydziału Psychologii w Warszawie USWPS, kierowniczka Centrum Działań dla Klimatu i Transformacji Społecznych, współautorka badania:
Zakładaliśmy, że występowanie objawów zaburzeń psychicznych powiązanych ze zmianami klimatu może być większe wśród osób, u których występują symptomy depresji lub lęku uogólnionego niż wśród osób, które nie doświadczają takich symptomów.
Zmiany klimatyczne. Wysoki poziom lęku uogólnionego sprzyja rozwojowi zaburzeń na ich tle
Większość uczestników badania deklarowała odczuwanie dystresu w mniejszym lub większym stopniu, ale objawy zaburzeń psychicznych były obecne tylko u części z nich, np. problemy z planowaniem swojej aktywności z powodu myślenia o zmianie klimatu miało 5,3 proc. badanych.
Czytaj także: Owoce i warzywa na ratunek zdrowiu psychicznemu? Zaskakujący sposób na ochronę przed depresją
Im wyższy był poziom lęku uogólnionego u badanych, tym wyższe było natężenie objawów zaburzeń psychicznych na tle klimatycznym. Poziom symptomów zaburzeń psychicznych powiązanych ze zmianą klimatu był skorelowany z lękiem uogólnionym, ale już nie był skorelowany z depresją.
Zmiany klimatyczne. Nie ma “depresji klimatycznej”
Reakcją na zachodzące zmiany klimatu może być wyższy poziom stresu oraz dyskomfort psychiczny związany z odczuwaniem nieprzyjemnych stanów emocjonalnych. Wyniki badania sugerują, że to lęk uogólniony, a nie depresja jest związany z występowaniem symptomów zaburzeń psychicznych powiązanych ze zmianą klimatu. Zatem popularny w mediach termin “depresja klimatyczna” wprowadza w błąd, sugerując, że zmiana klimatu wywołuje depresję.
Naukowcy zastrzegają jednak, że w celu pełniejszego zrozumienia analizowanych zależności potrzebne są dalsze badania.
Uniwersytet SWPS prowadzi cykl “Prawdy i mity o ekologii. Jak być eko, kiedy jest się zielonym?”, w którym przygląda się najczęściej powtarzanym mitom na temat ekologii. Pierwszy webinar można już obejrzeć na stronie Strefy Psyche Uniwersytetu SWPS.
