Według najnowszych danych, na cukrzycę choruje dziś ponad 537 mln ludzi na świecie, a liczba ta ma wzrosnąć o niemal połowę do 2045 r. W Polsce problem dotyczy ponad 3 mln osób, z czego blisko milion nie jest tego świadomych. Coraz częściej pierwsze symptomy zagrożenia pojawiają się u dzieci: niemal co trzeci ośmiolatek w Polsce ma nadwagę, co piąty – niebezpiecznie duży obwód talii, a co czwarty – podwyższone ciśnienie. Otyłość stała się jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 już w wieku szkolnym. W obliczu tych statystyk edukacja zdrowotna przestaje być dodatkiem do programu nauczania – staje się jego koniecznością.
Czytaj też: Cukrzyca nie czeka – pacjenci walczą o równość w dostępie do CGM
W odpowiedzi na to wyzwanie firma Novo Nordisk, wspólnie z miastami Warszawa i Kraków oraz Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, uruchomiła pilotażową edycję programu „Uczniowie zmieniają cukrzycę”. W jego ramach w 24 szkołach podstawowych przeprowadzono ponad 1000 godzin zajęć edukacyjnych, które objęły blisko 12 tys. uczniów z klas 0-6.
Renata Kaznowska, Zastępczyni Prezydenta Warszawy, komentuje:
Projekt „Uczniowie zmieniają cukrzycę” to wartościowa inicjatywa, która w ciekawy i angażujący sposób uzupełnia szkolną wiedzę i umiejętności uczniów. Jako Urząd m. st. Warszawy wspieramy działania, które pomagają dzieciom lepiej rozumieć siebie i otaczający je świat – także w wymiarze codziennych wyborów i stylu życia. Program pozwolił wzmocnić kompetencje uczniów i rolę szkoły jako miejsca edukacji odpowiadającej na realne potrzeby młodych ludzi.
Jak dzieci mogą pomóc w walce z cukrzycą?
Zajęcia prowadzone były przez wykwalifikowanych edukatorów zdrowotnych, którzy – wykorzystując nowoczesne metody dydaktyczne – skupiali się na codziennych, praktycznych aspektach dbania o zdrowie. Uczniowie nie tylko poznawali podstawy właściwego odżywiania i znaczenie regularnej aktywności fizycznej, ale również dowiadywali się, jak ważne dla funkcjonowania organizmu są odpowiednie nawodnienie, higiena snu czy jakość relacji z rówieśnikami.
Czytaj też: Szczepienie w ciąży to inwestycja w dwa życia. Ekspertki z Wrocławia apelują o edukację
Podczas warsztatów podkreślano, że profilaktyka chorób cywilizacyjnych nie polega na jednorazowych działaniach, lecz na trwałym kształtowaniu postaw i codziennych wyborów – od zawartości szkolnego śniadaniówki po sposób spędzania wolnego czasu. Wspólne dyskusje, zadania interaktywne i przykłady bliskie doświadczeniom dzieci pozwoliły im zrozumieć, że troska o zdrowie to coś, co mogą i powinni praktykować już teraz, niezależnie od wieku.
Choć zajęcia odbywały się głównie w klasach, ich wpływ miał wyraźnie wykraczać poza szkolne mury. Program od początku zakładał, że prawdziwa zmiana zaczyna się w środowisku domowym, a szkoła pełni tu rolę inicjatora i przewodnika. Dzieci, które poznają podstawy zdrowego stylu życia, często stają się jego ambasadorami w swoich rodzinach – zadają pytania, dzielą się nową wiedzą, zwracają uwagę na wspólne posiłki czy aktywność fizyczną. W ten sposób program oddziałuje także na dorosłych, przyczyniając się do budowania wspólnej świadomości zdrowotnej. To szczególnie ważne, biorąc pod uwagę, że wielu rodziców również zmaga się z problemami zdrowotnymi związanymi z otyłością i brakiem ruchu, a profilaktyka oparta na współpracy całej rodziny może przynieść długofalowe korzyści zdrowotne – nie tylko dzieciom, ale całemu społeczeństwu.
Dr Michał Brzeziński, pediatra i gastroenterolog dziecięcy z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, mówi:
Szkoła odgrywa ogromną rolę w edukacji zdrowotnej, jednak to właśnie dom i najbliższe otoczenie mają kluczowy wpływ na codzienne wybory dziecka. Dziecko nie decyduje samo o tym, co je ani jak spędza dzień – uczy się głównie przez obserwację dorosłych.
Program „Uczniowie zmieniają cukrzycę” nie kończy się wraz z ostatnią lekcją – jego treści zostały udostępnione online. Na stronie internetowej znalazły się interaktywne materiały dla nauczycieli, scenariusze lekcji, prezentacje, a także animowana Strefa Ucznia. Wirtualna wystawa przedstawia narządy zagrożone powikłaniami cukrzycy, a dzieci uczą się poprzez zabawę i wizualizacje.
Dr n. med. i nauk o zdrowiu Monika Zamarlik, prezes Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pomocy Dzieciom i Młodzieży Chorym na Cukrzycę, mówi:
Digitalizacja programu to ważny krok, który pozwala dotrzeć z edukacją na temat chorób cywilizacyjnych do znacznie szerszego grona uczniów. Niezależnie od lokalizacji czy możliwości organizacyjnych szkoły, nauczyciele zyskują dostęp do gotowych i atrakcyjnych treści. Na prośbę pedagogów planujemy także rozszerzenie programu o materiały dla klas 7-8.
Program wpisuje się w globalną inicjatywę „Miasta dla zdrowia” (Cities for better health), której celem jest promocja profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Jego organizatorami są Novo Nordisk, Steno Diabetes Center Copenhagen oraz University College London. W Polsce patronatu nad projektem udzielili prezydenci Warszawy i Krakowa oraz Kuratorium Oświaty w Krakowie.
